Księżacy
Księżacy łowiccy (Łowiczanie) to grupa etnograficzna ludności polskiej na terenie historycznego księstwa łowickiego, na południowo-zachodnim Mazowszu. Przez wieki ludność ta zamieszkiwała dobra arcybiskupa gnieźnieńskiego określane jako księstwo łowickie (obecnie powiaty łowicki i skierniewicki). Jako poddani arcybiskupa Księżacy korzystali z większych swobód, dzięki czemu wykształcili oryginalną kulturę materialną. Większa zamożność i swoboda Księżaków, a także wcześniejsze uwłaszczenie chłopów niż na pozostałych ziemiach polskich, ukształtowały w nich poczucie odrębności, które podkreślali między innymi barwnym i bogatym strojem ludowym.
I właśnie muzeum w Sromowie ma pomóc zachować pamięć o tamtych czasach.
Ruchome obrazy z życia
Niecodziennym pomysłem Juliana Brzozowskiego było, aby ową pamięć muzeum pielęgnowało poprzez ruchome obrazy. Rzeźbieniem pan Julian interesował się od najmłodszych lat, ale pierwsze figury do muzeum zaczął rzeźbić około roku 1955. Wyrzeźbione figury początkowo były przechowywane w dwóch pokojach mieszkalnych, a później również w garażu. Około 300 figur czekało na publiczne pokazanie prawie 20 lat. Brzozowski zbudował pierwszy pawilon wystawowy za uzyskane z gospodarstwa pieniądze. Oficjalne otwarcie nastąpiło w 1972 roku. Następne 10 lat to urządzanie poszczególnych ruchomych scen. Wszystkie mechanizmy do figurek zaplanował i wykonał sam pan Julian. Następne pawilony były oddane do zwiedzania w 1983, 1986 i 2001 roku.
Można podziwiać następujące ruchome sceny:
- szopkę bożonarodzeniową,
- procesję Bożego Ciała,
- wesele łowickie,
- scenki rodzajowe z życia dawnej wsi,
- cztery pory roku,
- przędzenie lnu.
Obecny właściciel, pan Wojciech, który rzeźbi od połowy lat 80., wprowadził współczesne tematy: kolarze ścigający się podczas Wyścigu Pokoju czy najdalszy skok jaki oddał Adam Małysz.
Muzeum to także:
- kolekcja starych mebli, zwłaszcza łowickich skrzyń posagowych,
- 30 zaprzęgów konnych, np. bryczki i wolanty, którymi bogatsi chłopi jeździli do kościoła i na wesela,
- sanie i wozy chłopskie na drewnianych kołach,
- półkoszki, wasągi, wozy drabiniaste,
- 10 kompletów uprzęży końskich,
- maszyny rolnicze,
- łowickie pająki, wycinanki i bibułkowe bukiety,
- 30 figur naturalnej wielkości, które ubrane są w oryginalne łowickie stroje,
- oraz wciąż nowe rzeźby i kolekcje.
Uzdolniona rodzina
Matka Juliana, Franciszka Brzozowska, była utalentowaną wycinankarką i hafciarką, robiła piękne łowickie pająki i kolorowe bibułkowe kwiaty. Brat Franciszki, Stanisław Wojciechowski również był rzeźbiarzem, niestety, jego prace nie zachowały się do dzisiejszy czasów. Żona Juliana, Wanda Brzozowska (1931-2003) zawsze wspierała męża w jego nietypowych planach. Sama również wykonywała łowickie pająki, wycinanki i bibułkowe bukiety. Zdolności do rzeźbienia ma również brat Juliana, Krystian Brzozowski, który mieszka we Włocławku. W muzeum w Sromowie można obejrzeć jego płaskorzeźby pod tytułem: "Współczesna historia Polski w rzeźbie". Żona obecnego właściciela muzeum - Renata, zajmuje się wykonywaniem łowickich pająków, które można oglądać w muzeum. Siostra Wojciecha, Maria Kosińska jest uzdolnioną malarką i wycinankarką. Namalowała także wszystkie obrazy olejne na płótnie i krajobrazy przy poszczególnych ruchomych scenach.
Również inni członkowie tej rodziny pomagają w powiększaniu zbiorów muzeum, wykonując wiele eksponatów.
Tata chciał koniecznie po sobie coś zostawić - powiedział podczas oprowadzania Wojciech Brzozowski.
Dzisiaj można śmiało powiedzieć, iż zostawił potomnym dzieło, którego nie sposób przecenić.
Muzeum można zwiedzać codziennie przez cały rok:
- w niedzielę i święta w godz. 12.oo – 17.oo
- w dni powszednie w godz. 9.oo – 17.oo
W okolicy warto zobaczyć:
- Romantyczny park w Arkadii k. Nieborowa
- Pałac w Nieborowie
- Muzeum Motoryzacji w Nieborowie
- Skansen dawnej wsi łowickiej w Maurzycach
- Most w Maurzycach
- Pałac w Sannikach
Dla aktywnych:
Trasa rowerowa - Szlak niebieski Książęcy: Nieborów - Łowicz, dł. 14 km