Utworzono: 14.01.2016r.

Strawczyn (Świętokrzyskie) - tam, gdzie urodził się Stefan Żeromski. A niedaleko mieszkał Henryk Sienkiewicz

Zalew w Strawczynie.

Już te dwa nazwiska wielkich Polaków mogą być magnesem przyciągającym turystów. Jednak to przysłowiowa namiastka tego, co ma dziś do zaoferowania gmina Strawczyn: park krajobrazowy z rezerwatami przyrody, trasy piesze i rowerowe, nowy zalew, zabytki, kompleks sportowo-rekreacyjny (stadion piłkarski, bieżnia lekkoatletyczna, kort tenisowy, skatepark, basen kryty, kręgielnia).

Sekretarz gminy powiedziała mi, że w gminie to już tak naprawdę wszystko zostało wybudowane i wyremontowane. Pozostało skanalizowanie tylko części jednej wsi i może zbudowanie nowej hali sportowej, jak gmina pozyska na to kolejne środki unijne - usłyszałam.

Ile gmin w Polsce może się tak pochwalić?

„Literacka” gmina

Gmina Strawczyn położona jest w centralnej części woj. świętokrzyskiego, w północno-zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Północna część gminy wchodzi w obręb Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny. Park jest największym kompleksem leśnym Gór Świętokrzyskich. Szczególnymi miejscami podlegającymi ochronie przyrodniczej są rezerwaty: Perzowa Góra i Barania Góra. Gmina poszczycić się może tradycjami związanymi z wielkimi postaciami literatury narodowej. Strawczyn manifestuje to poprzez swój herb, mający na świętokrzyskim czerwono-czarnym pasiaku gęsie pióro. Jest to jedyna w Polsce tak „literacka” gmina. W Strawczynie urodził się Stefan Żeromski, a w Oblęgorku znajduje się majątek, którym społeczeństwo polskie obdarowało Henryka Sienkiewicza.

7 miesięcy

14 października 1864 roku, gdy dogasało powstanie styczniowe, w strawczyńskim dworku urodził się Stefan Żeromski. Akt chrztu znajduje się w księgach parafialnych miejscowego kościoła (kościół z XVII wieku w stylu barokowym).

Narodziny upamiętniają: obelisk i tablice informacyjne przy głównej drodze prowadzącej od centrum wsi w kierunku Rudy Strawczyńskiej.

Dworek, w którym mieszkali Żeromscy był modrzewiowy, na wysokiej piaskowcowej podmurówce, o dachu „łamanym”, kryty gontem. Obok stały wozownia, lamus, dwie obory, stajnia, szopa, drewutnia i gorzelnia.

Umowa dzierżawy Strawczyna (Strawczyn i Jamów dzierżawił Wincenty Jan Żeromski – ojciec pisarza, od właściciela dóbr klucza Wólka Kłucka – Jana Stumberga Kołłątaja, od 1 lipca 1858 roku) obowiązywała do 1 lipca 1864. Wskutek nieobecności Kołłątaja i jego plenipotenta Edwarda Wzdulskiego (którzy wyjechali za granicę, by tam przeczekać czas powstańczej zawieruchy), Wincenty Żeromski musiał trwać w nieintratnym majątku do 30 maja 1865 roku. Wówczas, po rozliczeniu, rodzina pożegnała tę okolicę na zawsze. Żeromscy spędzili w Strawczynie siedem lat, ich syn Stefan ponad siedem miesięcy. Znał te miejscowość tylko z opowieści ojca i mamy, później z opracowań o regionie świętokrzyskim.

Świętokrzyski Szlak Literacki

Szlak eksponuje miejsca, z którymi związana jest twórczość literacka bądź biografia znanych twórców zamieszkałych niegdyś na ziemi świętokrzyskiej. W szczególności przybliża postać noblisty Henryka Sienkiewicza – „krzepiciela serc”, autora Quo Vadis, trylogii czy słynnego Janka Muzykanta; Stefana Żeromskiego, w którego niemal całej twórczości obecny jest region świętokrzyski; Mikołaja Reja – autora słów „A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają” – zwanego ojcem literatury polskiej; Witolda Gombrowicza; Wincentego Kadłubka; Jana Długosza; Leopolda Staffa czy Adolfa Dygasińskiego.To oczywiście nie jedyne osoby związane z tym regionem, w twórczości których – na stronach powieści, w rymach wierszy – odnaleźć można utrwalone piękno ziemi świętokrzyskiej. Szlak podzielony jest na trzy pętle: Ponidziańską, Sandomiersko-Ostrowiecką i Kielecką. Wędrówkę Świętokrzyskim Szlakiem Literackim ułatwiają brązowe znaki drogowe ustawione wzdłuż tras oraz tablice informacyjne przy wybranych obiektach. Więcej informacji znaleźć można na stronie: www.szlakliteracki.za.pl

Rezerwaty

„Barania Góra” – leśny, utworzony w 1994 roku, o pow. 82,09 ha. Ochroną objęto wielogatunkowe naturalne zbiorowisko leśne z licznymi stanowiskami bluszczu pospolitego i malownicze wąwozy lessowe na Baraniej Górze.

„Perzowa Góra” – przyrody nieożywionej i leśny, utworzony w 1995 roku na obszarze 33,08 ha. Ochroną objęto wychodnie i odsłonięcia piaskowców dolnotriasowych oraz naturalne wielogatunkowe drzewostany jodłowe z udziałem buka i domieszką grabu, dębu i sosny. W blokach skalnych z czerwonego piaskowca znajduje się grota, w której zlokalizowano kapliczkę św. Rozalii. Kult tej patronki rozpocząć się miał od zarazy już za Kazimierza Wielkiego, który polecił umieścić jej obraz w grocie.

W pobliżu warto zobaczyć:

- Centrum Sportowo-Rekreacyjne Olimpic

- Zalew Strawczyn z ciągiem spacerowo-rowerowym o długości prawie 1,9 km

- Kościół parafialny w Strawczynie z metryką urodzenia Stefana Żeromskiego

- Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

- Ruiny pieca hutniczego Jadwiga w Kuźniakach

- Ruiny zakładu wielkopiecowego w Bobrzy k. Kielc

- Muzeum - Zespół Walcowni i Gwoździarni w Maleńcu

- Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego w Sielpi Wielkiej

- M uzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach

- „Szklany Dom” Żeromskiego w Ciekotach

- Oceanikę w Chrustach koło Kielc i Kompleks Świętokrzyska Polana