Skąd nazwa Szydłów?
Wg legendy nazwa miejscowości „Szydłów” pochodzi od pewnego zbója… Zbój zwał się Szydło i był hersztem bandy napadającej na przejeżdżające tędy karawany kupców i innych podróżnych. Prowadzący przez tutejsze lasy trakt uchodził za niebezpieczny przez owego zbója właśnie. Rabował on wiezione przez podróżnych kosztowności, które następnie ukrywał w miejscowych jaskiniach. Aż pewnego razu banda Szydły napadła na orszak królewski i wywiązała się walka pomiędzy zbójami a wojami króla. Władca klęknął na pobliskim wzgórzu i począł się modlić. Obiecał, że gdy Bóg da zwycięstwo, w miejscu gdzie klęczy, wybuduje kościół. Tak też się stało. Zbójów wybito a schwytany Szydło wskazał jaskinię, gdzie ukrywał zrabowane skarby. Król nakazał za owe kosztowności wybudować kościół i założyć osadę, którą od imienia zbója Szydłowem nazwano.
Gminne Centrum Kultury w synagodze
W północnej części średniowiecznego miasta znajduje się synagoga. Zbudowano ją w latach 1534 – 1564, co czyni ją jedną z najstarszych w Polsce. Obiekt ma charakter późnogotycki. Murowana z kamienia łamanego, otynkowana, z elewacją oszkarpowaną, zakończoną późnogotyckim gzymsem kapnikowym. Ściany grube na ok. 2 metry, zwieńczone murem attykowym z blankami kryjącymi dach, tworzą z synagogi niejako małą warownię. W istocie jest to synagoga o charakterze obronnym.
Okna zamknięte są półkolistym łukiem. Od zachodu dobudowano piętrową przybudówkę, mieszczącą niegdyś na piętrze babiniec. Sala modlitw, zamykana żelazną furtą, obniżona w stosunku do poziomu ulicy, jest sklepiona kolebkowo z lunetami i pokryta późnorenesansową, stiukową dekoracją.
W ścianie wschodniej znajduje się wmurowany Aron Hakodesz z początku XVII wieku, do którego prowadzą kamienne schodki. Nad wnęką hebrajska inskrypcja. Przy wejściu na salę modlitw znajdują się dwie wnęki. Jedna mieściła lawetarz, druga skarbonkę.
Na głównej sali znajduje się rodzaj muzeum z eksponatami związanymi z kulturą żydowską: w szczególności przedmioty i księgi religijne. Są tutaj także dzieła wybitnego polskiego rzeźbiarza prof. Kazimierza Gustawa Zemły: czterometrowy posąg Mojżesza „Dekalog” i rzeźba „Dawid Pslamista”, a także przepiękne płaskorzeźby w brązie „Wrota do Przeszłości”. Cykl 18 płaskorzeźb przedstawiających sceny ze Starego Testamentu to dar dla Szydłowa od Fundacji „Karta Dziejów”.
W synagodze swą siedzibę ma obecnie Gminne Centrum Kultury. Znajduje się tutaj także punkt informacji turystycznej.
W pobliżu warto zobaczyć:
- Pustelnię Złotego Lasu koło Rytwian
- Centrum Kulturowo-Archeologiczne (CK-A) w Nowej Słupi
W opisie wykorzystano materiały informacyjne UG w Szydłowie.
