Zagroda
Pokazowa Zagroda Zwierząt została założona w kwietniu 1977 roku. Utworzenie zagrody żubrów wynikało ze wzrostu populacji żubra i konieczności tworzenia nowych, rozproszonych ośrodków hodowlanych. Zagroda zlokalizowana jest w 20-ha kompleksie leśnym przylegającym do parku. Żyją w niej żubry, koniki polskie, daniele i dziki.
Jest to tzw. zagroda dzienna, gdzie oglądanie zwierząt możliwe jest od świtu do zmierzchu przez cały rok.
Hodowle i zagrody żubrów w Polsce
W Polsce występuje najwięcej żubrów w skali całego świata. Pod koniec 2012 roku w polskich hodowlach znajdowało się 1299 żubrów. Informacje te pochodzą z danych przekazywanych do redakcji „Księgi rodowodowej żubrów”. Wszystkie żubry rodzące się w zagrodach wpisywane są indywidualnie do „Księgi rodowodowej żubrów”, a w stadach wolnych rejestruje się jedynie liczbę zwierząt. Każdy żubr ma w księdze swój numer i imię, wpisuje się jego datę i miejsce urodzenia, numery rodowodowe i imiona rodziców oraz wszystkie informacje o przewożeniu osobnika między różnymi ośrodkami. Każdej hodowli „przydziela się” litery rozpoznawcze. W Polsce imiona żubrów linii białowieskiej urodzonych w hodowlach zagrodowych rozpoczynają się od liter „Po”.
Stada wolnościowe w Polsce:
- Puszcza Białowieska – na terenie Białowieskiego Parku Narodowego, nadleśnictw: Browsk, Białowieża, Hajnówka
- Puszcza Borecka – na terenie nadleśnictw Borki i Czerwony Dwór
- Puszcza Knyszyńska – na terenie nadleśnictw: Krynki, Supraśl, Waliły, Żednia oraz Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej
- Bieszczady – na terenie nadleśnictw: Baligród, Lutowiska, Stuposiany, Komańcza, Cisna, Lesko oraz Bieszczadzkiego Parku Narodowego
- województwo zachodniopomorskie – na terenie nadleśnictw: Mirosławiec, Wałcz, Dobrzany, Drawsko, Łobez
Stada w ośrodkach zamkniętych:
- Białowieża – Ośrodek Hodowli Żubrów Białowieskiego Parku Narodowego
- Niepołomice – Ośrodek Hodowli Żubrów Nadleśnictwa Niepołomice
- Pszczyna – Rezerwat „Żubrowisko” i Ośrodek Edukacji Ekologicznej „Pszczyńskie Żubry”
- Smardzewice – Ośrodek Hodowli Żubrów Kampinoskiego Parku Narodowego
- Gołuchów – Pokazowa Zagroda Zwierząt Ośrodka Kultury Leśnej w Gołuchowie
- Międzyzdroje – Zagroda Żubrów Wolińskiego Parku Narodowego
Biologia żubra
Żubr (Bison bonasus L.) to największy ssak Europy. Wspólnie z bizonem należy do rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla), rodziny pustorogich (Bovidae), rodzaju Bison.
Przodkowie żubra i bizona zamieszkiwali niegdyś rejony północno-wschodniej Azji, skąd wyemigrowali do Europy i Ameryki Północnej. Po ostatecznym rozdzieleniu obu gatunków (ponad 10 tys. lat temu), do którego doszło na skutek zalania lądowego przejścia pomiędzy Azją i Ameryką, w Europie wykształciły się dwa podgatunki żubra: żubr nizinny – białowieski oraz żubr kaukaski. W Ameryce natomiast powstały dwa podgatunki bizona: bizon preriowy oraz bizon leśny. Historia żubrów związana jest z kontynentem europejskim. W dawnych wiekach gatunek ten zamieszkiwał rozległe lasy pokrywające ówczesną Europę.
Dorosły samiec (byk) waży od 600 do 700 kg. Żubry żyjące w warunkach hodowli rezerwatowej mogą osiągać większe masy ciała (maksymalna waga byka to 920 kg). Samica (krowa) jest mniejsza i waży od 400 do 540 kg. Samce mierzą w kłębie od 158 do 188 cm, samice od 137 do 163 cm. Żubr jest roślinożercą. Podstawą diety żubra są trawy i rośliny zielne. Zjada też korę, młode pędy i liście. Jego pokarm stanowią również żołędzie i owoce buka. W mroźne i śnieżne zimy żubry muszą być dokarmiane. Celem dokarmiania jest zapewnienie dobrej kondycji zwierząt oraz zmniejszenie niekorzystnego oddziaływania żubrów na las.
Żubr jest zwierzęciem żyjącym w stadzie. Dorosłe krowy, cielęta oraz młodzież obu płci tworzą grupy mieszane. Starsze byki wiodą raczej samotniczy tryb życia. Dołączają do grup w okresie rui samic. Byki mogą żyć do 20 lat, żubrzyce żyją dłużej - do 25 lat. Na wolności żubry przeważnie żyją krócej niż w hodowlach zamkniętych. Spowodowane jest to dostatkiem pasz.
Żubry dojrzewają płciowo w wieku 3-4 lat. Sezon rozrodczy przypada na okres od sierpnia do września. Ciąża trwa średnio 264 dni (od 260 do 270). Cielęta rodzą się w maju/czerwcu. W ośrodkach zamkniętej hodowli żubrów okresy te mogą być rozszerzone.
Żubry na świecie
Żubr występował pierwotnie na obszarze prawie całej Europy. W czasach historycznych można go było spotkać w zachodnich i środkowych rejonach naszego kontynentu. Na wschodzie granicą występowania były góry Kaukazu. W tym okresie wyróżniano trzy podgatunki:
- żubr nizinny
- żubr kaukaski
- żubr węgierski
W Anglii żubr przetrwał do VI wieku, do XII wieku w Szwecji, a do XV wieku we Francji. W Siedmiogrodzie żubr węgierski był do końca XVIII wieku. Żubry nizinne w Prusach Wschodnich utrzymały się do połowy XVIII wieku. W tym okresie występowały jeszcze w Saksonii i w kilku leśnych kompleksach Polski. Ostatnią ostoją tego podgatunku była Puszcza Białowieska.
Wg „Księgi rodowodowej żubrów” w 2011 roku na świecie żyły 4063 żubry, które współcześnie występują - w hodowlach zamkniętych i otwartych - w następujących krajach: Polska, Niemcy, Białoruś, Rosja, Ukraina, Czechy, Słowacja, Rumunia, Litwa, Dania, Szwecja, Estonia, Finlandia, Francja, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Wielka Brytania, Portugalia, Macedonia, Serbia, Hiszpania, Szwajcaria, Irlandia, Holandia, Włochy, Austria, Łotwa, Węgry, Mołdawia, Brazylia, Kanada.
Wiodącą rolę w restytucji żubrów na świecie odgrywa Polska.
W artykule wykorzystałam teksty z tablic informacyjnych.
Przeczytaj także:
