Kuźnia i muzeum
Kuźnia to z jednej strony minimuzeum powstałe w 2003 roku, a z drugiej prawdziwa kuźnia uruchomiona w 2013 roku.
Dwa razy do roku w Kuźni odbywają się zjazdy kowali, którzy bynajmniej nie tylko biesiadują. Wykonują również użytkowe i ozdobne przedmioty (np. kutego w metalu koguta czy ruszt do pieca).
- Podczas tego spotkania nie powstało nic nowego, poprawiano to, co źle zrobiono poprzednio - powiedziała Halina Witkowska, prezes Stowarzyszenia Puszcza Biała - Moja Mała Ojczyzna. W tym ostatnim udział wzięło sporo młodych osób – dodała.
W domu znajduje się część muzealna, gdzie można zobaczyć tradycyjne wnętrze chałupy z Kurpiowskiej Puszczy Białej, a w nim: meble, stroje, hafty, charakterystyczne pisanki , pająki, korony kwietne, wycinanki i tkaniny.
W muzeum oprócz zbiorów są także wyroby rękodzieła, które można kupić – np. pisankę kurpiowską (za 10,00 zł) zdobioną tradycyjną, ludową techniką polegającą na naklejaniu na skorupce rdzenia trawy.
Neogotycki kościół
W Pniewie warto również zobaczyć zabytkowy kościół. Parafia pw. św. Piotra i Pawła została utworzona 6 lutego 1402 r. przez Jakuba z Korzkwi, biskupa płockiego. Pierwotnie granice parafii sięgały od podwyszkowskich do podpułtuskich wsi. Do parafii pniewskiej należała m.in. do 1443 r. wieś Zatory.
Przez 526 lat (1402-1928) kolejne świątynie parafialne w Pniewie były drewniane i budowano je na najwyższym wzniesieniu wsi tj. na łące po lewej stronie dzisiejszej plebanii (od strony wikariatu). Pierwszy kościół parafialny był pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny oraz św. Szymona Judy i Jana Chrzciciela. W dokumentach z wizytacji biskupiej z 1609 r. czytamy, że kościół w Pniewie jest drewniany, malowany wewnątrz i posiada 3 ołtarze. Świątynia została spalona przez Szwedów w 1656 r. Staraniem biskupa A. Ch. Załuskiego w 1695 r. został wybudowany nowy drewniany kościół, który niestety przez nieostrożność służby kościelnej spłonął w Wielką Sobotę w 1769 r.
Dwa lata później w 1771 r., z fundacji biskupa Hieronima A. Szeptyckiego, został wzniesiony kościół drewniany, trzynawowy z dwoma wieżami, kryty gontem. W ołtarzu głównym znajdował się obraz przedstawiający patronów parafii, Apostołów św. Piotra i Pawła, w ołtarzach bocznych obraz Matki Bożej Różańcowej i obraz św. Antoniego. Na skutek silnej wichury kościół został poważnie uszkodzony i w 1872 r. wyremontowany.
W roku 1915, podczas I wojny światowej, wycofujące się wojska rosyjskie spaliły wszystkie budynki kościelne i mającą 144 lata świątynię parafialną. Na początku lat 20. XX wieku zbudowano istniejącą do dzisiaj plebanię.
Budowę obecnego, murowanego neogotyckiego kościoła, według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego rozpoczął w 1912 r. ks. Jan Krzyżewski a ukończył w 1928 r. Konstanty Lewandowski. Konsekracji świątyni dokonał 26 sierpnia 1928 r., podczas wizytacji, sufragan płocki, biskup Leon Wietmański.
W czasie okupacji w pobliżu wsi, wzdłuż rzeki Prut, przebiegała granica między Rzeszą a Generalną Gubernią (GG). Sytuacja pod względem praktyk religijnych była bardzo trudna, ponieważ część parafii należała do Rzeszy a część do GG. Dnia 18 maja 1944 r., podczas obławy pniewskiej Niemcy aresztowali na placu przed kościołem kilkadziesiąt osób zaangażowanych w ruchu oporu, głównie w AK. Wiele z nich zginęło w obozach zagłady.
Kościół został uszkodzony w 1945 r. i odbudowany w stylu neogotyckim. Na początku lat 79. XX w. przystąpiono do malowania wnętrza kościoła. Polichromię z elementami folkloru kurpiowskiego wykonał I. Napiecek. Na łukach sklepień umieszczono zielki i kółeczka zaczerpnięte z kurpiowskich serwetek. Zastosowano tu 64 wzory, które zebrano regionie Puszczy Białej.
Kościół w Pniewie to jedyna świątynia w całym rejonie Puszczy Białej, zawierająca w swoim wystroju elementy Kurpiów Białych.
W 1975 r. 25-głosowe organy wykonała firma Kamińskich z Warszawy. W latach 1984-1998 dach świątyni pokryto blachą miedzianą. W ostatnich latach zmieniono wystrój prezbiterium. Na terenie parafii znajduje się ponad 100 kapliczek i przydrożnych krzyży. Najstarsza z nich pochodzi z połowy XIX w.
Przeczytaj także:
- Zabytkowa plebania w Wyszkowie (woj. mazowieckie). Marchlewski, Dzierżyński, Kon oraz... Żeromski
- Obelisk Wazów oraz park Karola Wazy w Wyszkowie (woj. mazowieckie)
