Zmienne koleje dworu
Historia dworu i folwarku sięga 1827 roku. Właścicielką dóbr żabiowolskich była wówczas kasztelanowa krakowska z rodu Dzierzbickich. W roku 1886 folwark Żabia Wola obejmował obszar 683 mórg, w tym 476 mórg gruntów ornych i ogrodów, 72 morgi łąk, 11 mórg pastwisk, 99 mórg lasu oraz 25 mórg nieużytków. W skład zabudowań dworskich wchodziło 8 budynków murowanych i 8 drewnianych. Do majątku należał również las nieurzędowy i pokłady torfu. Wieś liczyła wówczas 187 osób.
Pierwotny dworek był budynkiem jednokondygnacyjnym, dwutraktowym z sienią na osi. Został on wymurowany z cegły i wykończony w stylu skromnego klasycyzmu. Równocześnie z budową dworu urządzano w Żabiej Woli park określony w tekstach źródłowych „lasem urzędowym”.
Dwór został przebudowany na początku XX w. przez ówczesnego właściciela Kazimierza Wojciechowskiego.
Wokół dworu znajdował się duży park, w którym obok drzew liściastych rosły piękne okazy sosen i świerków. Całość uzupełniały różne gatunki kwiatów i klomby różane. Jeszcze w roku 1914 park miał około czterech hektarów. Najwięcej drzew dosadzonych zostało w latach 1908 -1910. Od dworu w kierunku lasu prowadziła okazała aleja kasztanowo-grabowa. Alejki w parku biegły prosto, a jedynie podjazd do dworu był okrągły. W miejscu obecnie stojącej figurki stał budynek karczmy, a za nią staw, w którym hodowano ryby. W pobliżu dworu znajdowała się także krochmalnia, która w roku 1914 została sprzedana za długi. W 1921 roku część parku zajęta została przez wytyczoną w pobliżu szosę.
W 1930 roku majątek Żabia Wola odkupił dr Ślaski. Po II wojnie światowej dobra w Żabiej Woli zostały w całości rozparcelowane.
W kolejnych latach, dwór był wykorzystywany częściowo jako mieszkalny, a częściowo jako usługowy, natomiast zaniedbany park ulegał systematycznej dewastacji. W latach 60. XX w. budynek użytkowany był przez: Rejonową Spółdzielnię Zaopatrzenia i Zbytu „Samopomoc Chłopska”, Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Żabiej Woli, weterynarza, Kasę Spółdzielczą, zlewnię mleka. Przez te lata nieodpowiednio użytkowany budynek popadał w coraz większą degradację.
Generalny remont dworu został rozpoczęty w II połowie lat siedemdziesiątych. W wyniku tych prac nieznacznej zmianie uległ wygląd zewnętrzny budynku. Przede wszystkim drewniane kolumny ganku zostały zamienione na murowane, natomiast dach kopertowy przebudowano na dach naczółkowy z dwukondygnacyjnymi ścianami bocznymi (od północy i południa). Wydaje się ponadto, że kalenica dachu została podniesiona w stosunku do stanu sprzed remontu. Cztery lukarny zastąpiono niewielkimi okienkami tzw. wolimi oczkami. W 1988 roku wyremontowany budynek zaadaptowano na Dom Kultury.
W jednej z sal żabiowolskiego DK można zobaczyć małą wystawę poświęconą Józefowi Chełmońskiemu – wybitnemu malarzowi, pejzażyście, przedstawicielowi realizmu w Polsce. Do jego największych dzieł zaliczane są m.in. Bociany, Żurawie, Babie Lato, Czwórka. Artysta mieszkając w położonej nieopodal Kuklówce, na swoich płótnach przedstawiał krajobraz okolic Żabiej Woli.
W 2006 roku Samorząd Gminy przy współudziale funduszy europejskich odrestaurował dwór, a w 2014 roku za zgodą Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie, przy współfinansowaniu ze środków unii europejskiej przeprowadził rewitalizację parku.
W parku, przy dworze znajduje się plac zabaw wyposażony w instalacje wykonane w większości z ekologicznych materiałów - drzewa i wierzbowych witek.
Przeczytaj także:
- Willa Radogoszcz dziś na „grodziskim Manhattanie”, a kiedyś pośród pól i łąk
